Książka: The Arthurian Legend from the Victorian Perspective

Literatura arturiańska, wywodząca się z tradycji średniowiecznej, stała się częścią dziedzictwa kulturowego Europy Zachodniej. Wydaje się, że proroctwo o dawnym i przyszłym królu, opisane w kronice Wace’a (Roman de Brut ou Geste des Bretons, 1154), wypełnia się symbolicznie po dziś dzień, jako że każda epoka odkrywa arturiański świat na nowo, przydając mu znaczeń odzwierciedlających problemy swoich czasów.

Idylle królewskie Alfreda Tennysona stanowią egzemplifikację wzmożonego zainteresowania legendą arturiańską w XIX wieku. Ów zwrot ku średniowieczu nie miał jednakże wymiaru wyłącznie estetycznego. Ludzie epoki wiktoriańskiej, stojący w obliczu odkryć naukowych i ogarnięci paraliżującymi wątpliwościami natury religijnej, odnajdywali w wyidealizowanym świecie średniowiecznego heroizmu stabilność systemu feudalnego, źródło niespożytej energii i siłę prostej wiary chrześcijańskiej. Choć ówcześni twórcy wypracowali różne wizje średniowiecza, większość z nich jednomyślnie postrzegała te czasy jako znacznie bardziej zrozumiałe niż epoka transformacji, w której przyszło im żyć.

Dla przyszłego noblisty, Tennysona, przeszłość była ostoją harmonii, odskocznią od świata owianego mgłą zwątpienia i zamętu. Idylle królewskie stały się więc wyrazem wiktoriańskiej tęsknoty za duchowością, za bezpieczeństwem płynącym z niezachwianej wiary w świecie zdominowanym przez racjonalizm i naukę. Wątki wybrane przez poetę spośród bogatego średniowiecznego materiału ukazują problemy i wartości szczególnie istotne dla wiktoriańskiej klasy średniej. Trwający wówczas kryzys wiary oraz będący jego efektem kult bohatera stają się szczególnie widoczne w przedstawieniu samego króla Artura, a jego przemyślenia nadają utworowi wymiar paraboliczny i ponadczasowy.

[fragmenty książki: tłum. M. Skibińska]